จากทฤษฎีกรด-เบสของเบรินสเตตและลาวรี กรดคือสารที่ให้โปรตอน และเบสคือ สารที่รับโปรตอน เมื่อกรดทาปฏิกิริยากับเบส
จึงมีการถ่ายโอนโปรตอนระหว่างกรดและเบสนั่นเอง ตัวอย่างเช่น ปฏิกิริยาระหว่าง HCl และ NaOH สามารถเขียนปฏิกิริยาได้ดังนี้
HCl (aq) + NaOH (aq) ® NaCl (aq) + H2O
HCl เป็นกรดจะให้โปรตอน (H+) กับเบส NaOH ได้เกลือ NaCl กับน้า โปรตอนถ่ายโอนจากกรด HCl ไปให้กับเบส NaOH
เมื่อเขียนสมการไอออนิกสุทธิระหว่างกรดและเบสจะได้ดังนี้
H+ (aq) + OH- (aq) ® H2O
ปฏิกิริยาระหว่าง H+ จากสารละลายกรดกับ OH- จากสารละลายเบสได้ H2O เรียกว่า ปฏิกิริยาสะเทิน (Neutralization reaction)
ปฏิกิริยาระหว่างกรดกับเบส จะได้เกลือกับน้าเป็นส่วนใหญ่ แต่จะมีบางปฏิกิริยาที่ได้เกลือเพียงอย่างเดียว เช่น ปฏิกิริยาระหว่าง HCl กับ NH3 ได้เกลือ NH4Cl ซึ่งเกลือ NH4Cl จะแตกตัวให้ NH4+ และ Cl- ทาให้สารละลายนาไฟฟ้าได้
HCl (aq) + NH3 ® NH4Cl (aq) ® NH4+ (aq) + Cl-(aq)
*ตัวอย่างปฏิกิริยาระหว่างกรดซัลฟิวริกกับแบเรียมไฮดรอกไซด์จะได้ตะกอน BaSO4 กับน้า
H2SO4 (aq) + Ba(OH)2 (aq) ® BaSO4 (s) + 2H2O (L)
สารละลาย H2SO4 และสารละลาย BaSO4 นาไฟฟ้าได้ แต่เมื่อนามาผสมเข้าด้วยกันแล้วสารละลายที่ได้ไม่สามารถนาไฟฟ้าได้เพราะ BaSO4 เป็นของแข็งที่ละลายน้าได้น้อยมาก จึงไม่มีไอออนที่จะนาไฟฟ้าได้
ปฏิกิริยาระหว่างกรดกับเบส สามารถแบ่งได้ดังนี้
1.ปฏิกิริยาระหว่างกรดแก่กับเบสแก่
เช่น ปฏิกิริยาระหว่างกรดแก่ HCl กับเบสแก่ KOH ได้เกลือ KCl และน้ำ ดังนี้
2.ปฏิกิริยาระหว่างกรดแก่กับเบสอ่อน
เช่น ปฏิกิริยาระหว่างกรดแก่ HCl กับเบสอ่อน NH4OH ได้เกลือ NH4Cl และน้ำ
3.ปฏิกิริยาระหว่างกรดอ่อนกับเบสแก่
เช่น ปฏิกิริยาระหว่างกรด CH3COOH และเบส NaOH ได้เกลือโซเดียมแอซิเตต (CH3COONa) และน้ำ
4.ปฏิกิริยาระหว่างกรดอ่อนกับเบสอ่อน
เช่น ปฏิกิริยาระหว่างกรด HCN กับเบส NH4OH ได้เกลือ NH4CN และน้ำ
ปฏิกิริยาระหว่างกรด – เบสในน้ำ จะทำให้สารละลายที่ได้แสดงสมบัติเป็นกรด เบส หรือกลางได้ ซึ่งแบ่งเป็น 2 กรณี คือ
1. กรด – เบสทำปฏิกิริยากันแล้ว มีกรดหรือเบสเหลืออยู่ ซึ่งถ้ามีกรดเหลือสารละลายจะแสดงสมบัติเป็นกรด แต่ถ้ามีเบสเหลือสารละลายก็จะแสดงสมบัติเป็นเบส
2. กรด – เบสทำปฏิกิริยากันหมดพอดี ได้ผลิตภัณฑ์เป็นเกลือกับน้ำ สารละลายของเกลือจะแสดงสมบัติเป็นกรด เบส หรือกลางนั้น ขึ้นอยู่กับชนิดของเกลือว่ามาจากกรด – เบสประเภทใด เพราะเกลือจะเกิดการแตกตัวและทำปฏิกิริยากับน้ำ เรียกว่า ไฮโดรไลซีส (Hydrolysis) ซึ่งทำให้สารละลายที่ได้แสดงสมบัติกรด – เบสต่างกัน
ปฏิกิริยาของกรด – เบสกับสารบางชนิด
กรดนอกจากจะทำปฏิกิริยาสะเทินกับเบสได้เกลือกับน้ำแล้ว ยังสามารถทำปฏิกิริยากับโลหะบางชนิด เช่น Zn, Fe, ได้ผลิตภัณฑ์เป็นแก๊ส H2และเกลือของโลหะ หรือจะทำปฏิกิริยากับเกลือคาร์บอนเนต เช่น CaCO3, Na2CO3, NaHCO3 ได้แก๊ส CO2
เบสก็เช่นเดียวกัน คือ จะทำปฏิกิริยาสะเทินกับกรดได้เกลือกับน้ำ และทำปฏิกิริยากับเกลือแอมโมเนียม เช่น NH4Cl, (NH4)2SO4 ได้เป็นแก๊ส NH3 หรือทำปฏิกิริยากับเกลือ ดังสมการต่อไปนี้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น